Józef Paszkowski
Józef Paszkowski (1817–1861) was the oldest son of Dominik Paszkowski, an officer on the staff of Prince Józef Poniatowski and a participant in the November Uprising (1830–1831). He also managed Poniatowski’s estate in Jabłonna. Józef received a good education at home before attending the Piarist School in Warsaw. There was no chance of his studying at university when the Kingdom of Poland was subject to tsarist repressions. In 1834 he took up a position as a civil servant in the Department of Religious Denominations and Public Education, rising to the mid-ranking position of collegiate assessor. He made his debut as a translator from the French in 1840. From 1841 he published translations from German and English, including excerpts from Goethe’s Faust (1841) and two long poems by Byron, Manfred and Cain (Kain, 1842). His translations of Shakespeare’s plays began to appear in Biblioteka Warszawska from 1856, in full length from the off, an indication of the high esteem in which his work was held. One play followed another: Julius Caesar (Juliusz Cezar, 1856), Romeo and Juliet (Romeo i Julia, 1856), Coriolanus (Koriolan, 1857), Macbeth (Makbet, 1857), The Merchant of Venice (Kupiec wenecki, 1858), Othello (Otello, 1859), Richard III (Ryszard III, 1859), King Lear (Król Lir, 1860) and The Tempest (Burza, 1861), which appeared in the same issue as the translator’s obituary. After his death, Paszkowski’s translations of Hamlet (1862), Henry IV Part 1 (Henryk IV Część 1, 1865) and two comedies – The Merry Wives of Windsor (Figle kobiet) and The Taming of the Shrew (Ugłaskanie sekutnicy) – appeared in the collected edition edited by Józef Ignacy Kraszewski. In total Paszkowski translated thirteen of Shakespeare’s plays. In his own lifetime none of his work was staged, and his translations did not appear in a single collected volume. He died after six years of battling with tuberculosis.
Paszkowski’s work fundamentally shaped the conventions around translating Shakespeare into Polish. Paszkowski reproduced the varied metres of the original texts (respecting the division into verse and prose), replacing the English iambic pentameter with an unrhymed 11-syllable line, and habitually increasing the overall number of lines. He fairly often used various contractions, which were removed in later editions. He found dynamic equivalents for wordplay and cultural references, at the same time taking care over the musicality of the verse. He primarily translated tragedies, where many of his solutions became canonical. Compared with other 19th-century translators, Paszkowski was dedicated to his art to the highest degree, rigorously making the best of his time and effort.
From the outset, Paszkowski’s translations enjoyed the support of Biblioteka Warszawska, which identified him as the leading translator of the time. During his lifetime it was suggested that his work should appear in book form, a prospect raised again after his death. The long-term fate of his productions, though also the result of their high quality, was decided above all by the purchase of his entire corpus by publishers who respected its integrity. The edition seen into print by Józef Ignacy Kraszewski occupies a central position in the history of Shakespeare’s reception in Polish, confirming the three contributing translators as permanent canonical fixtures.
In an earlier period Paszkowski’s translations met with a less favourable response. Various objections were raised to the prosody, shortcomings in the poetry, the Polonisation of names and the use of colloquial language. Significant differences in quality between the translations were also identified.
Paszkowski’s translations were staged many times in the 19th and 20th centuries. They are still considered today as perfectly acceptable for purposes of theatrical production, forming the basis for adaptations or used in compilations alongside other translations. They have been republished many times and also improved, for instance in a 1958 edition by Anna Staniewska and Włodzimierz Lewik. The exalted position they occupy in the Polish Shakespeare canon, the many ways in which they have become part of the local literary tradition, and the fact that they are now in public domain, all contribute to the fact that Józef Paszkowski enjoys a readership today. This state of affairs applies most of all to Hamlet and Macbeth.
Bibliography of translations
[William Shakespeare], Juliusz Cezar. Tragedya w pięciu aktach. Przekład z Szekspira, tłum. Józef Paszkowski, „Biblioteka Warszawska”1856, T. 2, s. 353–395, 503–564.
[William Shakespeare], Romeo i Julia. Przekład z Szekspira, tłum. Józef Paszkowski, „Biblioteka Warszawska” 1856, T. 4, s. 336–387, 452–509.
[William Shakespeare], Koryolan. Tragedya w pięciu aktach. Przekład z Szekspira, tłum. Józef Paszkowski, „Biblioteka Warszawska” 1857, T. 1 s. 291–438.
[William Shakespeare], Makbet. Tragedya w pięciu aktach. Przekład z Szekspira, tłum. Józef Paszkowski, „Biblioteka Warszawska” 1857, T. 4, s. 94–130, 289–346.
[William Shakespeare], Kupiec wenecki. Dramat Szekspira, tłum. Józef Paszkowski, „Biblioteka Warszawska” 1858, T. 1, s. 301–342, 587–640.
[William Shakespeare],Otello. Dramat W. Szekspira, tłum. Józef Paszkowski, „Biblioteka Warszawska” 1859, T. 1, s. 74–127, 262–355.
[William Shakespeare], Ryszard III. Tragedya Szekspira, tłum. Józef Paszkowski, „Biblioteka Warszawska”1859, T. 4, s. 269–329; 1860, T. 1, s. 54–88, 322–528.
[William Shakespeare], Król Lir. Tragedya W. Szekspira, tłum. Józef Paszkowski, „Biblioteka Warszawska” 1860, T. 3, s. 283–318, 530–556; T. 4, s. 101–126, 261–311.
[William Shakespeare], Burza. Dramat Szekspira, tłum. Józef Paszkowski, „Biblioteka Warszawska” 1861, T. 2, s. 1–50, 282–324.
[William Shakespeare], Hamlet, królewic duński. Dramat w 5 aktach Szekspira, tłum. Józef Paszkowski, „Biblioteka Warszawska” 1862, T. 1, s. 23–60; 1862, T. 3, s. 252–273, 457–483; 1862, T. 4, s. 41–62, 214–234.
[William Shakespeare], Henryk IV. Dramat W. Shakespeare’a [część 1], tłum. Józef Paszkowski, „Kłosy” 1865, nr 1, s. 6–7; nr 2, s. 21–22; nr 4, s. 40–42; nr 5, s. 52–56; nr 8, s. 88–90; nr 9, s. 103–107; nr 10, s. 111–114; nr 11, s. 129–130.
William Shakespeare, Król Henryk IV. Część pierwsza, tłum. Józef Paszkowski [w:] William Shakespeare, Dzieła dramatyczne Williama Shakespeare (Szekspira): wydanie ilustrowane ozdobione 545 drzeworytami, tłum. Stanisław Koźmian, Józef Paszkowski, Leon Ulrich, z dodaniem życiorysu poety i objaśnień pod red. Józefa Ignacego Kraszewskiego, T. 1, Dramata, Spółka Wydawnicza Księgarzy, Warszawa 1875, s. 94–140.
William Shakespeare, Król Ryszard III, tłum. Józef Paszkowski [w:] William Shakespeare, Dzieła dramatyczne Williama Shakespeare (Szekspira): wydanie ilustrowane ozdobione 545 drzeworytami, tłum. Stanisław Koźmian, Józef Paszkowski, Leon Ulrich, z dodaniem życiorysu poety i objaśnień pod red. Józefa Ignacego Kraszewskiego, T. 1, Dramata, Spółka Wydawnicza Księgarzy, Warszawa 1875, s.447–511.
William Shakespeare, Romeo i Julia, tłum. Józef Paszkowski [w:] William Shakespeare, Dzieła dramatyczne Williama Shakespeare (Szekspira): wydanie ilustrowane ozdobione 545 drzeworytami, tłum. Stanisław Koźmian, Józef Paszkowski, Leon Ulrich, z dodaniem życiorysu poety i objaśnień pod red. Józefa Ignacego Kraszewskiego, T. 2, Tragedye, Spółka Wydawnicza Księgarzy, Warszawa 1875, s. 9–65. [Prolog w przekładzie Leona Ulricha]
William Shakespeare, Otello, tłum. Józef Paszkowski [w:] William Shakespeare, Dzieła dramatyczne Williama Shakespeare (Szekspira): wydanie ilustrowane ozdobione 545 drzeworytami, tłum. Stanisław Koźmian, Józef Paszkowski, Leon Ulrich, z dodaniem życiorysu poety i objaśnień pod red. Józefa Ignacego Kraszewskiego, T. 2, Tragedye, Spółka Wydawnicza Księgarzy, Warszawa 1875, s. 73–135.
William Shakespeare, Król Lir, tłum. Józef Paszkowski [w:] William Shakespeare, Dzieła dramatyczne Williama Shakespeare (Szekspira): wydanie ilustrowane ozdobione 545 drzeworytami, tłum. Stanisław Koźmian, Józef Paszkowski, Leon Ulrich, z dodaniem życiorysu poety i objaśnień pod red. Józefa Ignacego Kraszewskiego, T. 2, Tragedye, Spółka Wydawnicza Księgarzy, Warszawa 1875, s. 143–209.
William Shakespeare, Makbet, tłum. Józef Paszkowski [w:] William Shakespeare, Dzieła dramatyczne Williama Shakespeare (Szekspira): wydanie ilustrowane ozdobione 545 drzeworytami, tłum. Stanisław Koźmian, Józef Paszkowski, Leon Ulrich, z dodaniem życiorysu poety i objaśnień pod red. Józefa Ignacego Kraszewskiego, T. 2, Tragedye, Spółka Wydawnicza Księgarzy, Warszawa 1875, s. 217–265.
William Shakespeare, Hamlet, tłum. Józef Paszkowski [w:] William Shakespeare, Dzieła dramatyczne Williama Shakespeare (Szekspira): wydanie ilustrowane ozdobione 545 drzeworytami, tłum. Stanisław Koźmian, Józef Paszkowski, Leon Ulrich, z dodaniem życiorysu poety i objaśnień pod red. Józefa Ignacego Kraszewskiego, T. 2, Tragedye, Spółka Wydawnicza Księgarzy, Warszawa 1875, s. 329–401.
William Shakespeare, Koryolan, tłum. Józef Paszkowski [w:] William Shakespeare, Dzieła dramatyczne Williama Shakespeare (Szekspira): wydanie ilustrowane ozdobione 545 drzeworytami, tłum. Stanisław Koźmian, Józef Paszkowski, Leon Ulrich, z dodaniem życiorysu poety i objaśnień pod red. Józefa Ignacego Kraszewskiego, T. 2, Tragedye, Spółka Wydawnicza Księgarzy, Warszawa 1875, s. 547–617.
William Shakespeare, Julijusz Cezar, tłum. Józef Paszkowski [w:] William Shakespeare, Dzieła dramatyczne Williama Shakespeare (Szekspira): wydanie ilustrowane ozdobione 545 drzeworytami, tłum. Stanisław Koźmian, Józef Paszkowski, Leon Ulrich, z dodaniem życiorysu poety i objaśnień pod red. Józefa Ignacego Kraszewskiego, T. 2, Tragedye, Spółka Wydawnicza Księgarzy, Warszawa 1875, s. 625–675.
William Shakespeare, Burza, tłum. Józef Paszkowski [w:] William Shakespeare, Dzieła dramatyczne Williama Shakespeare (Szekspira): wydanie ilustrowane ozdobione 545 drzeworytami, tłum. Stanisław Koźmian, Józef Paszkowski, Leon Ulrich, z dodaniem życiorysu poety i objaśnień pod red. Józefa Ignacego Kraszewskiego, T. 3, Komedye, Spółka Wydawnicza Księgarzy, Warszawa 1877, s. 7–49.
William Shakespeare, Figle kobiet [‘Wesołe Kumoszki Windsorskie’], tłum. Józef Paszkowski [w:] William Shakespeare, Dzieła dramatyczne Williama Shakespeare (Szekspira): wydanie ilustrowane ozdobione 545 drzeworytami, tłum. Stanisław Koźmian, Józef Paszkowski, Leon Ulrich, z dodaniem życiorysu poety i objaśnień pod red. Józefa Ignacego Kraszewskiego, T. 3, Komedye, Spółka Wydawnicza Księgarzy, Warszawa 1877, s. 103–153.
William Shakespeare, Kupiec wenecki, tłum. Józef Paszkowski [w:] William Shakespeare, Dzieła dramatyczne Williama Shakespeare (Szekspira): wydanie ilustrowane ozdobione 545 drzeworytami, tłum. Stanisław Koźmian, Józef Paszkowski, Leon Ulrich, z dodaniem życiorysu poety i objaśnień pod red. Józefa Ignacego Kraszewskiego, T. 3, Komedye, Spółka Wydawnicza Księgarzy, Warszawa 1877, s. 409–457.
William Shakespeare, Ugłaskanie sekutnicy, tłum. Józef Paszkowski [w:] William Shakespeare, Dzieła dramatyczne Williama Shakespeare (Szekspira): wydanie ilustrowane ozdobione 545 drzeworytami, tłum. Stanisław Koźmian, Józef Paszkowski, Leon Ulrich, z dodaniem życiorysu poety i objaśnień pod red. Józefa Ignacego Kraszewskiego, T. 3, Komedye, Spółka Wydawnicza Księgarzy, Warszawa 1877, s. 523–573.
William Shakespeare, Dzieła dramatyczne Williama Shakespeare (Szekspira): wydanie ilustrowane, ozdobione drzeworytami rysunku H. C. Selousa, tłum. Józef Paszkowski, Spółka Wydawnicza Księgarzy, Warszawa 1877 [zawiera: Króla Henryka IV, Króla Ryszarda III, Romeo i Julię, Otella, Król Lira, Makbeta, Hamleta, Koriolana, Juliusza Cezara, Burzę, Figle kobiet, Kupca weneckiego, Ugłaskanie sekutnicy].
[William Shakespeare], Romeo i Julia, tłum. Józef Paszkowski, [w:] Henryk Biegeleisen (red.), Dzieła Williama Szekspira, T. 1, Tragedye, Księgarnia Polska, Lwów 1895, s. 1–100. [Prolog w przekładzie Jana Kasprowicza]
[William Shakespeare], Hamlet, tłum. Józef Paszkowski [w:] Henryk Biegeleisen (red.), Dzieła Williama Szekspira, T. 1, Tragedye, Księgarnia Polska, Lwów 1895, s. 101–229.
[William Shakespeare], Otello, tłum. Józef Paszkowski [w:] Henryk Biegeleisen (red.), Dzieła Williama Szekspira, T. 1, Tragedye, Księgarnia Polska, Lwów:1895, s. 230–346.
[William Shakespeare], Król Lir, tłum. Józef Paszkowski [w:] Henryk Biegeleisen (red.), Dzieła Williama Szekspira, T. 1, Tragedye, Księgarnia Polska, Lwów 1895, s. 347–465.
[William Shakespeare], Makbet, tłum. Józef Paszkowski [w:] Henryk Biegeleisen (red.), Dzieła Williama Szekspira, T. 1, Tragedye, Księgarnia Polska, Lwów 1895, s. 466–550.
[William Shakespeare], Koryolan, tłum. Józef Paszkowski [w:] Henryk Biegeleisen (red.), Dzieła Williama Szekspira, T. 2, Dramaty rzymskie, Księgarnia Polska, Lwów 1895, s. 3–133.
[William Shakespeare], Juliusz Cezar, tłum. Józef Paszkowski [w:] Henryk Biegeleisen (red.), Dzieła Williama Szekspira, T. 2, Dramaty rzymskie, Księgarnia Polska, Lwów 1895, s. 135–223.
[William Shakespeare], Król Henryk IV. Część pierwsza, tłum. Józef Paszkowski [w:] Henryk Biegeleisen (red.), Dzieła Williama Szekspira, T. 3, Dramaty królewskie, Księgarnia Polska, Lwów 1895, s. 167–264.
[William Shakespeare], Król Ryszard III, tłum. Józef Paszkowski [w:] Henryk Biegeleisen (red.), Dzieła Williama Szekspira, T. 4, Dramaty królewskie, Księgarnia Polska, Lwów 1895, s. 281–406.
[William Shakespeare], Burza, tłum. Józef Paszkowski [w:] Henryk Biegeleisen (red.), Dzieła Williama Szekspira, T. 5, Dramaty fantastyczne, Księgarnia Polska, Lwów 1895, s. 167–242.
[William Shakespeare], Ugłaskanie sekutnicy, tłum. Józef Paszkowski [w:] Henryk Biegeleisen (red.), Dzieła Williama Szekspira, T. 6, Komedye, Księgarnia Polska, Lwów 1895, s. 217–307.
[William Shakespeare], Kupiec wenecki, tłum. Józef Paszkowski [w:] Henryk Biegeleisen (red.), Dzieła Williama Szekspira, T. 7, Komedye, Lwów: Księgarnia Polska 1895, s. 3–90.
[William Shakespeare], Figle kobiet, tłum. Józef Paszkowski [w:] Henryk Biegeleisen (red.), Dzieła Williama Szekspira, T. 7, Komedye, Księgarnia Polska, Lwów 1895, s. 91–181.
William Shakespeare, Romeo i Julia. Tragedya w pięciu aktach, tłum. Józef Paszkowski, Wilhelm Zukerkandel, Złoczów 1891. [Biblioteka Powszechna nr 8–9].
William Shakespeare, Ugłaskanie sekutnicy, tłum. Józef Paszkowski [w:] William Shakespeare, Dzieła dramatyczne w dwunastu tomach, życiorys Shakespeare’a i przedm. do poszczególnych utworów oprac. Roman Dyboski, studyum Shakespeare w Polsce napisał Ludwik Biernacki; wyboru przekładów dokonał Stanisław Krzemiński, T. 4, Gebethner i Wolff, Warszawa 1912.
William Shakespeare, Ugłaskanie sekutnicy, tłum. Józef Paszkowski [w:] William Shakespeare, Dzieła dramatyczne w dwunastu tomach, życiorys Shakespeare’a i przedm. do poszczególnych utworów oprac. Roman Dyboski, studyum Shakespeare w Polsce napisał Ludwik Biernacki; wyboru przekładów dokonał Stanisław Krzemiński, T. 4, Gebethner i Wolff, Warszawa 1912.
William Shakespeare, Koryolan, tłum. Józef Paszkowski [w:] William Shakespeare, Dzieła dramatyczne w dwunastu tomach, życiorys Shakespeare’a i przedm. do poszczególnych utworów oprac. Roman Dyboski, studyum Shakespeare w Polsce napisał Ludwik Biernacki; wyboru przekładów dokonał Stanisław Krzemiński, T. 9, Gebethner i Wolff, Warszawa 1912.
William Shakespeare, Hamlet, tłum. Józef Paszkowski [w:] William Shakespeare, Dzieła dramatyczne w dwunastu tomach, życiorys Shakespeare’a i przedm. do poszczególnych utworów oprac. Roman Dyboski, studyum Shakespeare w Polsce napisał Ludwik Biernacki; wyboru przekładów dokonał Stanisław Krzemiński, T. 10, Gebethner i Wolff, Warszawa 1912.
William Shakespeare, Król Lir, tłum. Józef Paszkowski [w:] William Shakespeare, Dzieła dramatyczne w dwunastu tomach, życiorys Shakespeare’a i przedm. do poszczególnych utworów oprac. Roman Dyboski, studyum Shakespeare w Polsce napisał Ludwik Biernacki; wyboru przekładów dokonał Stanisław Krzemiński, T. 10, Gebethner i Wolff, Warszawa 1912.
William Shakespeare, Otello, tłum. Józef Paszkowski [w:] William Shakespeare, Dzieła dramatyczne w dwunastu tomach, życiorys Shakespeare’a i przedm. do poszczególnych utworów oprac. Roman Dyboski, studyum Shakespeare w Polsce napisał Ludwik Biernacki; wyboru przekładów dokonał Stanisław Krzemiński, T. 10, Gebethner i Wolff, Warszawa 1912.
William Shakespeare, Makbet, tłum. Józef Paszkowski [w:] William Shakespeare, Dzieła dramatyczne w dwunastu tomach, życiorys Shakespeare’a i przedm. do poszczególnych utworów oprac. Roman Dyboski, studyum Shakespeare w Polsce napisał Ludwik Biernacki; wyboru przekładów dokonał Stanisław Krzemiński, T. 11, Gebethner i Wolff, Warszawa 1912.
William Shakespeare, Romeo i Julia, tłum. Józef Paszkowski [w:] William Shakespeare, Dzieła dramatyczne w dwunastu tomach, życiorys Shakespeare’a i przedm. do poszczególnych utworów oprac. Roman Dyboski, studyum Shakespeare w Polsce napisał Ludwik Biernacki; wyboru przekładów dokonał Stanisław Krzemiński, T. 11, Gebethner i Wolff, Warszawa 1912.